Waar het hart van de boerderij klopt
Weet je waar de Herrgottswinkel is? Wat een ovenbrug is? Een reis door de cultuur van de Zuid-Tiroolse stube.
Weet je waar de Herrgottswinkel is? Wat een ovenbrug is? En dat de stube lange tijd de enige verwarmde ruimte in de boerderij was? Een reis door de cultuur van de Zuid-Tiroolse stube.
Het woord „stube“ komt van het Oudhoogduitse „stuba“ en betekent etymologisch een verwarmde woonruimte. Maar de Zuid-Tiroolse boerenstube is meer dan een kamer. Ze belichaamt cultuur en het boerenleven. Het is woonkamer, oase van gezelligheid, ontmoetingsplek, vergaderruimte én feestzaal tegelijk. De stube bruist van leven en is het middelpunt van de boerderij. Vroeger en nu is het de plek waar familie en gasten warmte en geborgenheid vinden. Hoe de traditionele Zuid-Tiroolse stube eruitziet? Een grote ruimte met houten lambrisering en plafond, een robuuste houten tafel, sierlijke stoelen en een hoekbank, plus een gemetselde kachel in de tegenoverliggende hoek. Hier gebeurt de magie.
Van de Herrgottswinkel en de tegelkachels
Een ongeschreven stube-wet: de tafel met zitplaatsen voor de hele familie staat altijd in de Herrgottswinkel – de plek waar het kruisbeeld hangt. Met Pasen brengt de boerenfamilie gezegende palmtakken naar deze hoek om het huis en erf te beschermen. Links en rechts van het kruisbeeld hangen vaak afbeeldingen van Maria en een Herrgottsbild – een afbeelding van God.
Aan de andere kant van de stube staat de boerenkachel. Er wordt onderscheid gemaakt tussen de tegelkachel en de traditioneel gemetselde kachel. De tegelkachel, met versierde keramieken tegels, was vooral te vinden in de huizen van welgestelde boeren. Veel gebruikelijker is de boerenkachel met een gemetselde structuur en tongewelf. Beide varianten hebben één ding gemeen: een gezellige ovenbank met ovenbrug! De ovenbank sluit aan op de kachel, terwijl de brug een houten constructie boven de kachel is. Zo kan de hele familie profiteren van de warmte. De ovenbank is de favoriete plek voor een middagdutje van de boer, terwijl de houten balken ideaal zijn om was te drogen. En op de ovenbrug spelen de kinderen het liefst.
Wist je dat?
Wat mag in een originele Zuid-Tiroolse boerenstube absoluut niet ontbreken? Dat ontdek je hier.
is traditioneel gemaakt van massief hout.
omringt de tafel aan twee kanten.
is de plek waar het kruisbeeld hangt.
is sinds oudsher het centrale element van de ruimte.
is voor velen de favoriete plek.
isoleert de kamer en houdt deze behaaglijk warm.
Een kamer vol verhalen
Als de krassen en inkepingen van een oude stube-tafel konden spreken, zou je een heel boek kunnen vullen. De stube was altijd het middelpunt van het dagelijkse leven op de boerderij. De houten kamer was letterlijk de woon-kamer: hier kwam de familie samen, speelden de kinderen, weefde de moeder en sneed de vader hout. De stube was ook de plek waar drie keer per dag werd gegeten, waar werd gerust na een lange werkdag en waar problemen op de boerderij werden besproken. En er werd uitbundig gevierd. Tot op de dag van vandaag brengen Sint-Nicolaas en het Kerstkind een traditioneel bezoek aan de stube. Het was ook de plek waar de wieg stond, en aan het einde van het leven de lijkbaar. De stube was namelijk de laatste halte van de overledene – opgebaard in de kamer. Zo is de stube gevuld met de verhalen van families door de eeuwen heen.
Hoewel de stube tegenwoordig niet meer de enige verwarmde ruimte in de boerderij is, blijft ze de meest gezellige. Hier wordt nog steeds gerust, gegeten, gezongen en gelachen. Gasten op vakantieboerderijen mogen nu ook genieten van de stube – vaak als gemeenschappelijke ruimte. Of het nu gaat om een kaartspel, de warmte van de boerenkachel, een glas wijn of een heerlijk boerderijontbijt, de stube is dé plek voor persoonlijke ontmoetingen. Ze biedt niet alleen lichamelijke maar ook geestelijke warmte. Toen en nu straalt de stube huiselijkheid en gezelligheid uit en nodigt ze uit tot samenzijn.
