Het zuidelijkste zuiden van Zuid-Tirol is bepaald geen afgelegen gebied. In de loop van de geschiedenis heeft het zogenaamde ‘Unterland’, waar de rivier de Etsch doorheen stroomt, altijd een belangrijke brugfunctie vervuld tussen het noorden en zuiden van Europa. Hier was al in de Romeinse tijd een handelsroute die ook in cultureel opzicht van groot belang was: de Via Claudia Augusta. Ook later was het Etschtal ten zuiden van Bozen een belangrijke tussenstop op vele handelsroutes. 

Die handel bevorderde ook de culturele uitwisseling en leidde tot een taalkundige uitzonderingspositie: Met uitzondering van Bozen bevinden zich hier de meeste Zuid-Tiroler gemeenten waar de meerderheid van de bevolking Italiaans als moedertaal heeft. 

Grensregio
Leifers – de jongste stad van Zuid-Tirol – is een goed voorbeeld van de vermenging van enerzijds de Duits-Oostenrijkse cultuur en anderzijds de Italiaanse. Hier spreekt men ook een heel bijzonder gemengd dialect, dat zelfs voor andere Zuid-Tirolers soms moeilijk te volgen is. Ook in andere opzichten is het zuidelijkste puntje van Zuid-Tirol een kind van noord en zuid, bijvoorbeeld voor wat betreft de natuur. Aan de ene kant wordt het landschap in de winter gedomineerd door besneeuwde berghellingen en -toppen. Ook op grote hoogte bevinden zich hier dichte bossen (ruim 2000 meter boven de zeespiegel), slechts hier en daar onderbroken door kleine gehuchten en boerenhoeven. Aan de andere kant heerst er vooral in het dal een mild, bijna mediterraan klimaat, dat zeer gunstig is voor de wijd verbreide fruitteelt en wijnbouw. Dit zuidelijke gezicht van het Unterland leert men het beste kennen op de Castelfeder-heuvel. De plantengroei tussen Auer, Montan en Neumarkt herinnert aan een Grieks steppe-landschap. Bovendien wordt de top gesierd door talrijke oude ruïnes, die op zichzelf al een uitstapje waard zijn. 

De berg roept
Deze filmtitel (‘Der Berg ruft’) van de Zuid-Tiroler regisseur Luis Trenker moet de bezoeker zich echt ter harte nemen. Vanuit een vakantiewoning of een kamer in het zuidelijkste puntje van Zuid-Tirol lopen talrijke wandelroutes, en de natuur toont zich hier van haar meest veelzijdige kant. Dat geld bijvoorbeeld voor de Biotoop Castelfeder, maar vooral ook voor het Natuurpark Trudner Horn, dat een enorme rijkdom aan planten- en diersoorten herbergt. Die kunnen worden verkend over 400 kilometer goed aangegeven wandelpaden. Omdat vele gemeenten direct aan het natuurpark grenzen, zoals Montan, Neumarkt en Salurn, ligt het beginpunt meestal om de hoek. Ook een wandeling door het UNESCO-Werelderfgoed Bletterbachschlucht – een ware etalage van de geschiedenis van de aarde – mag niet ontbreken op de vakantiekalender. En wie liever de fiets neemt, kan uitstekend terecht op een netwerk van fietsroutes dat in de afgelopen decennia sterk is uitgebreid. Een tocht over de Etschradweg is bijzonder geschikt om het landschap te verkennen, of anders is er het traject van de oude Fleimstalbahn-spoorweg. Bij een fietstocht van Pfatten naar het Kalterer Meer, of naar de meren van de Montiggler Seen, kan de bezoeker genieten van het fraaie berg- en merenlandschap. Bovendien bieden deze merengebieden welkome verkoeling na een vermoeiende dag op de fiets.

Traditionele dorpskernen
In het Zuid-Tiroler Unterland heeft de natuur zich niet altijd van haar beste kant laten zien. De meeste dorpen, zoals Auer of Neumarkt, zijn vaak overstroomd als de Etsch weer eens buiten haar oevers trad. Daarna moesten ze dan worden herbouwd. Dit heeft wel geleid tot het ontstaan van ‘een van de mooiste dorpen van Italië’, een onderscheiding die Neumarkt in 2014 kreeg. Daar droeg vooral de traditionele dorpskern aan bij, met zijn fraaie gaanderijen en Venetiaans aandoende oude huizen. Ook de dorpskernen van Salurn en Auer hebben hun oorspronkelijke uitstraling kunnen behouden. Boven Salurn troont bovendien het kasteel Haderburg, waar in een middeleeuwse ambiance het hele jaar door allerlei evenementen plaatsvinden.

Levende, bruisende cultuur 
Cultuur is niet alleen geschiedenis, ze moet ook leven. En de cultuur in het Zuid-Tiroler Unterland bruist volop. Er worden talrijke traditionele seculiere en kerkelijke feesten gevierd in de dorpsstraten, zoals het ‘Altmauerfest’ in Auer en het ‘Laubenfest’ in Neumarkt in mei en augustus. Ook bij het ‘Perkeos Maschggra’ gaat het er zeer levendig aan toe. Elke twee jaar zet deze carnavalsoptocht het dorp Salurn op zijn kop. 
Verder staat het gebied bekend om zijn wijnen, en traditionele wijnmakerijen in de hoeven. Ook hier zijn verschillende evenementen aan verbonden, zoals de Montaner ‘Blauburgundertagen’ en de ‘Unterlandler Weinkosttagen’ in Auer.

De pluspunten van een vakantie op de boerderij in het zuidelijkste puntje van Zuid-Tirol:

• Mediterrane en alpiene natuur en cultuur
• De Natuurpark Trudner Horn
• De Biotoop Castelfeder en de Bletterbachschlucht